Laïs

Wereldmuziek uit Vlaanderen. Wie ooit zijn/haar oren heeft gelaafd aan de betoverende stemmen van Jorunn Bauweraerts, Annelies Brosens en Nathalie Delcroix, weet al langer dat dit geen holle slogan is. Laïs heeft in het voorbije decennium afdoende bewezen dat folk ook actueel en sexy kan zijn.
Het trio uit Kalmthout werpt zich op als een verrassende schakel tussen de middeleeuwen en de eenentwintigste eeuw. Met zijn gloedvolle, meerstemmige samenzang wist het de jongste jaren zelfs muzikale zwaargewichten als Emmylou Harris, Sting, Daniel Lanois, I Muvrini en David Eugene Edwards (Sixteen Horsepower) tot complimentjes te verleiden.

Geen vaste paden
Van in het begin waren ze anders. Ze waren de eersten die met een folk-cd evenveel verkochten als een succesvollen rock-cd. Ze waren de eersten die over maagdekens en kannekes zongen zonder daar kwezelachtig mee over te komen. Op Rock Werchter gingen ze als eersten in hun genre het raam openzetten. En keer op keer verrasten Jorunn, Annelies en Nathalie hun publiek door een lied wéér anders te vertolken. Laïs drukte van in het begin een instinctmatige afkeer voor vaste paden uit.

Documenta (2006) – beeld van voorbije tien jaar
Documenta geeft een fraai beeld van het parcours van de voorbije tien jaar. We horen de aarzelende, maar tegelijk gemotiveerde stemmetjes van jonge meisjes. Laïs opende in die begindagen voor Kadril, de groep die hen ontdekte, door gewoon met zijn drietjes a capella te zingen in culturele centra. Dat is altijd gebleven: de stemmen zijn de rots waarnaar het drietal altijd terugkeert. Wat daarop gebouwd wordt, blijft zelden lang staan, maar maakt de rots steeds sterker. Zo groeiden ze in 2005 uit tot een van de beste live-bands in het Vlaamse concertwezen.

Grensoverschrijdend
De muziek van Laïs is grensoverschrijdend. De groep prijkte op festivals van Zuid-Europa tot Zuid-Afrika, wist toeschouwers te raken van Toronto tot Shanghai.
‘Die buitenlandse tournees hebben ons geleerd dat we overal terecht kunnen’, zegt Nathalie. ‘De mensen ervaren onze stemmen als een instrument. En als we erin slagen een stemming over te brengen, zijn woorden eigenlijk niet belangrijk meer.’
‘Het is opvallend dat ook een publiek dat ons niet verstaat, instinctief aanvoelt waar we het over hebben’, vult Jorunn aan. ‘Voor wie het Nederlands of het Frans wèl machtig is, vormt de inhoud echter een aardige bonus.’

Communicatie
Maar voor Laïs is muziek ook en vooral communicatie: met het publiek, of dat nu in een kleine kerk of op een groot festival bereikt wordt, én met andere artiesten. Drie meiden die harmoniezang beoefenen: het idee sprak velen aan, en zorgde voor vele samenwerkingen, waarvan sommige hier opgenomen zijn. Ze lieten de groep toe om, los van de eigen aanpak, ook andere mogelijkheden af te toetsen. Dat loont, want de Laïs van morgen heeft haar conclusies getrokken, en is alweer nieuwe, boeiende paden aan het verkennen.

Inspiratie
Laïs haalt zijn teksten nog steeds uit oude liedboeken. Door de jaren heen heeft het trio er een immense verzameling van aangelegd. De keuze valt doorgaans op verhalen met een tragische afloop, type ‘De drie maagdekens’ of, iets implicieter, ‘Wanhoop van een wees’. “De pijn die uit die nummers spreekt, vinden we wel mooi. Folk wordt vaak geassocieerd met vrolijke huppeldeuntjes, maar zelf vinden we het vooral belangrijk dat er iets wezenlijks wordt verteld.”
“Op ‘Douce Victime’ heeft een thematische verschuiving plaatsgevonden”, stelt Jorunn. “Er is nog wel sprake van erotiek en geweld, maar de nummers zijn een stuk donkerder geworden. De meeste handelen over pijn en doodgaan. De personages zijn haast zonder uitzondering het slachtoffer van iets of iemand, maar het Franse woord ‘victime’ klinkt net iets eleganter dan ‘slachtoffer’. En doordat de gruwelijkheden doorgaans op een omfloerste manier worden geformuleerd, lijkt het leed enigszins te worden verzacht of zit er zelfs een vleugje romantiek aan vast. Vandaar de titel Douce Victime.”

Douce Victime (2004)
Na Dorothea, een cd die goed was voor een verkoop van 55.000 stuks, liet de derde langspeler van Laïs bijna vijf jaar op zich wachten. ‘Het was een moeilijke plaat om te maken’, geeft Jorunn toe. ‘We hebben lang getwijfeld over de richting die we na onze vorige twee cd’s zouden inslaan en ook de keuze van de producer ging met veel hoofdbrekens gepaard. Dus besloten we rustig de tijd te nemen om een en ander af te wegen. We hebben tien maanden aan Douce Victime gewerkt. Het heeft ons bij wijze van spreken bloed en tranen gekost, maar uiteindelijk zijn we wel tevreden over het resultaat. Dat Laïs zijn vocale mogelijkheden nog bleef uitbreiden, blijkt onder meer uit (quasi) a capella-nummers als ‘Jasio U Pana’, ‘De drie maagdekens’ en ‘Hymne’. ‘We stimuleren elkaar om nieuwe dingen uit te proberen, onze grenzen te verleggen en meer uit onze stemmen te halen’, zegt Jorunn.

Nevenprojecten
De drie dames van Laïs gaan uitdagende nevenprojecten dan ook niet uit de weg. Zo werkten ze recentelijk bijvoorbeeld samen met Spinvis (zie: ‘Astronaut’ op diens cd Nieuwegein aan Zee) en Pause Café. Annelies Brosens was als stemcoach betrokken bij The Fundamentals, een groep met mentaal-gehandicapten, terwijl Nathalie Delcroix haar liefde voor country botvierde op covers van Hank Williams en Dolly Parton bij de groep Jumbalaya en als gastzangeres dienst deed op het langspeeldebuut van Admiral Freebee.
‘Die uitstapjes hebben me meer zelfvertrouwen gegeven’, aldus Nathalie. ‘Als zangeres durf ik nu veel meer dan vroeger.”We zijn natuurlijk al tien jaar bezig’, oppert Annelies. ‘Ook de ervaring die we in die tijd hebben opgedaan, valt niet te onderschatten.’

A La Capella (2003)
Een andere belangrijke stap in de carrière van Laïs was A la Capella, de vorig jaar verschenen EP die de neerslag vormde van een tournee door kerken en kapellen. Sinds de drie zangeressen erin slaagden het aartsmoeilijke ‘Trio Cantica’, een klassiek liturgisch stuk van Jules Van Huffel, vocaal tot een goed einde te brengen, schrikken ze omzeggens nergens meer voor terug.
‘Elk afzonderlijk mogen we doen wat we willen, Laïs blijft altijd groter dan de som van de delen’, onderstreept Jorunn. ‘Op Douce Victime heeft Wouter van Belle ervoor gezorgd dat, binnen één nummer, sommige stemmen meer op de voorgrond komen dan andere. Daardoor is ons geluid gevarieerder geworden en heeft het meer reliëf gekregen.’
‘Onze smaken zijn verfijnder geworden’, luidt de verklaring van Jorunn. ‘We weten nu beter wat we zelf graag horen en omringen ons daarom bij voorkeur met muzikanten die vindingrijk en creatief zijn. Bij onze vorige platen stelden we ons vaak de vraag: kunnen we dit live wel waarmaken? Vandaag houden we daar niet langer rekening mee.’

Halfweg
Twaalf jaar na de eerste melodietjes in Gooik zijn de meisjes vrouwen geworden. De stemmen zijn gerijpt, cirkelen om elkaar heen als vogels in een zomervlucht. Moet de echte Laïs nog opstaan? Ze zijn nog niet eens dertig en hebben er al een carrière opzitten. We zijn halfweg, zeggen de drie zelf. Maar daar moeten we niet te veel naar luisteren, want in planning zijn ze nooit erg goed geweest. Kome wat komen moet, zolang het gemeend is. Altijd welkom, Laïs.

Laïs is:

Jorunn Bauweraerts
Nathalie Delcroix
Annelies Brosens